Sarı nokta hastalığı nedir?

Makula gözün görme noktasıdır. Yaşa bağlı makula  dejeneresansı veya halk arasında daha çok bilinen adı ile  sarı nokta hastalığında yaşın ilerlemesiyle makulada atık maddeler birikmeye başlar. Bunlara drüzen denir.Bu dönem kuru tip yaşa bağlı maküla dejeneresansıdır. Görme orta derecede etkilenir. Nadiren kuru tip maküla dejeneresansının da görmeyi ileri derecede azaltan tipleri mevcuttur.Özellikle coğrafik atrofi şeklindeki  kuru tip yaşa bağlı makula dejeneresansı ileri evrelerde görmeyi çok azaltabilir.

Kuru Tip yaşa bağlı makula dejeneresansı olan hastaların bir bölümünde ,  yeni damar oluşumlarının görüldüğü, yaş tip makula dejeneresansına geçiş olur. Yaş tip makula dejeneresansının da kendi içinde farklı grupları  vardır. Kanama , sıvı sızıntısı veya ikisi birlikte gelişebilir.Yaş tipte görme keskinliği hızla azalır. Eğik yamuk görme ve merkezi görmenin kaybı gibi ciddi şikayetler olur. 

Kuru tip yaşa bağlı maküla hastalığının yaş tipe geçişini erken dönemde yakalayabilmek için hastanın belirli aralarla Amsler testi uygulaması gereklidir.

 Amsler testi kareli bir kağıttır. Hastanın bir gözünü kapatarak aşağıdaki kurallara göre testi evde belli aralıklarla  uygulaması istenir

yakın gözlüğü takılır

35 cm mesafeden bakılır

tek tek gözler kapatılarak ,ortadaki  noktaya bakarken çizgilerde eğrilik, silinme, bulanıklık olup olmadığı izlenir.

Meslek pratiğimizde hastalarımızın Amler testi ile farkına varabildikleri gibi, televizyon izlerken alt yazı geçişinde kaymalar veya karşı pencerenin kenarının eğri görülmesi gibi değişikliklerle de anlayabildiğini deneyimledik. Tek tek gözlerin kapatılarak kontrol edilmesi  çok önemlidir çünkü her iki göz açıkken farketmek mümkün olmayabilir. Hastalık ne kadar erken teşhis edilirse tedavi o kadar başarılı olur ve görme keskinliği daha iyi seviyelerde korunabilir.

Risk faktörleri

Yaş: Genellikle 60 yaş üzerinde görülür.
Aile hikayesi ve genetik faktörler
Sigara kullanımı
Obezite (şişmanlık)
Uzun süre güneş ışığına maruz kalmak
Kardiovasküler hastalık

Tanı:

Fluoressein Anjiografi: fluorescein boya maddesi kol damarından enjekte edildikten sonra özel bir ışık altında göz arkasından fotoğrafları çekilir. Kuru tip ile yaş tip makula dejeneresansının tanımlanmasına yardımcı olur.
OCT Noninvaziv bir tetkiktir,ilaç enjeksiyonu yapılmaz. Makuladaki kalınlaşma, incelmeler ve sıvı sızıntısı olup olmadığı konusunda bilgi verir.Son zamanlarda geliştirilen teknoloji ile  yaş tipe neden olan damar yapısını oldukça net bir şekilde gösteren OCT anjiografi  yine enjeksiyon yapılmadan uygulanan tetkiklerdir.OCT anjiografi , fluoressein anjiografisine  olan gereksinimi azaltmıştır.

Tedavi:
Kuru tipte tedavi için birçok geniş  çalışma grupları olmakla birlikte henüz etkili bir tedavi yoktur.AREDS2 formülü ile hazırlanmış vitamin ve mineral takviyeleri kuru tip yaşa bağlı makula dejeneresansının belli aşamasından sonra kullanılabilir.  Günümüzde uygulanabilen tedavilerin hepsi yaş tip içindir.

Yaş tipte  günümüzde en etkili tedavi AntiVEGF tir . Lucentis, Eylea reçete edilebilen antiVEGF ilaçlardır.  Bu grup ilaçlar yaş tip makula dejeneresansının nedeni olan yeni damar oluşumunu engellerler. Direk göz içine enjekte edilirler. İlk üç dozun birer  ay ara ile yapılmasını takiben yıl içinde toplam 8-9  doz olabilecek ve birkaç yıl devam edebilecek tedavilerdir. 1-2 yıl içinde hastalık durdurulabileceği gibi  daha uzun yıllar belli aralıklarla iğneler yapılabilir. Bunun  nasıl olacağına muayene bulgularınıza göre doktorunuz karar verecektir. İlacın etkili olup olmaması yaş tip makula dejeneresansının tipine göre kişiden kişiye değişir.

AntiVEGF ler ile birlikte  bazı durumlarda Fotodinamik Tedavi eklenebilir.Fotodinamik tedavi bir laserdir. Hastalık makülada yerleştiği için yapılan laser tedavisinin görme noktasına zarar vermemesi gerekir. Fotodinamik laser böyle bir tedavidir. Soğuk laser olarak da adlandırılır. Damardan Visudyn adında bir ilaç verilir. Bu ilaç 10 dakikada pompa yardımıyla enjekte edilip 5 dakika beklenir ve laser uygulanır. Ağrılı bir işlem değildir. Ancak 48 saat güneş ışığına çıkmamak gerekir. 3 ayda bir uygulanır ve antiVEGF ilaçlarla etkinliği artırılabilir.

Teleskopik mercekler    Görmesi düşük olan bazı hastalarda göz içine teleskopik mercekler takılabilir veya teleskopik gözlükler ile  görme artışı  sağlanabilir.